
Als je nog maar één ding zou mogen doen voor je gezondheid, wat zou dat dan zijn? Om die keuze te kunnen maken wil je natuurlijk weten wat de grootste positieve invloed heeft op je hele lijf. Je darmen zijn zo’n een ultieme basis vormen voor gezondheid of ongezondheid omdat de situatie in je darmen rechtstreeks invloed heeft op je hele lichaam. De zenuwen vanuit je darmen lopen als tentakels door je hele lijf, als schimmeldraden van een paddenstoel door een bos. De stoffen die in je darmen worden gemaakt in samenwerking met je immuunsysteem, hormonale systeem en darmflora vormen samen het grootste communicatienetwerk van het hele lichaam. Komen van daaruit verkeerde signalen het lichaam in, dan merk je dat aan alles. Kortom: de darmen beïnvloeden je hele systeem, nog veel meer dan andere individuele organen. Om de grootst mogelijke impact uit te oefenen op je eigen gezondheid, staan je darmen absoluut op het bovenste plekje van de prioriteitenlijst.
Waarom zijn je darmen zo belangrijk voor je gezondheid?
Je darmen hebben niet alleen een eigen zenuwstelsel, maar zijn verweven met alles en elk proces in je lijf. Houd je van meer details en zoek je naar begrip waarom het zo belangrijk is om goed voor je darmen te zorgen? Hieronder lees je kort waarom!
Genetische informatie
Je genen bevatten al het genetische materiaal dat je hebt geërfd van jouw ouders en al hun ouders. Het is nogal een belangrijk pakketje, omdat genen de recepten bevatten voor alle eiwitten en weefsels waaruit je bent opgebouwd. Iedereen wil goede genen, want ze zijn de gebruiksaanwijzing van je lichaam. Vroeger werd gedacht dat de gevoeligheid voor ziekte in de genen lag en dat je, eenmaal belast met ‘verkeerde’ genen, niet hoefde af te vragen óf je ziek werd, maar wanneer. Intussen zien we dat leefstijl zoveel belangrijker is voor de ontwikkeling van ziekte dan je eigen genen. En je darmen zijn hierin een belangrijke speler.
Je darmen beschikken namelijk over een tweede genoom. Het zijn de genen die worden meegebracht door de bacteriën, virussen, schimmels en parasieten die deel uitmaken van je darmflora. Ook zij bevatten een gigantisch receptenboek vol mogelijkheden, in vergelijking met je eigen genoom zelfs 99% van de totale hoeveelheid genen in je lijf! Dit genen-receptenboek is echter, in tegenstelling tot je eigen vaste set met genen, een dynamisch geheel, waarvan jij zelf de samenstelling bepaalt met elke hap die je neemt en elke leefstijlkeuze die je maakt. Dat maakt precies waarom de samenstelling van de darmflora zo belangrijk is voor je gezondheid. Het is een onderdeel van wie je bent en helpt je op de juiste manier te functioneren en zo lang mogelijk gezond te blijven.
Verteren, vitamines en communicatie
Ook de doodnormale zaken die je zou verwachten van je darmen, zijn bacteriën voor nodig. Denk bijvoorbeeld aan verteren: het in stukjes breken van je de voedingsmiddelen die je eet en drinkt, zodat ze je darmwand kunnen passeren en in je lichaam kunnen worden gebruikt als bouwstof, hulpstof of energiebron.
Niet alles wat we eten, voorziet ons lichaam in alle behoeftes. Het puntje op de i, dat is waar we de darmflora voor nodig hebben. Zo worden uit de voedingsvezels die je eet B-vitamines geproduceerd, en vitamine K1 en K2 dat belangrijk is voor de bloedstolling, het garanderen van een goede botgezondheid en voor het behoud van een goed geheugen. Helpen ze bij de afbraak van histamine uit voedsel, en deactiveren ze de enzymen om te voorkomen dat ze je darmen kapot maken. Niet elke darmflora is hier even goed in. Welke wel? Dat hangt volledig af van de voedingskeuzes die je maakt en de bacteriën die hieruit voortkomen!
Darm-hersen-assen
Als we iets meer uitzoomen, dan zien we dat de darmflora zich naast genen en voedingsstoffen, ook bezig houdt met het reilen en zeilen van andere organen: je huid, je lever, je longen en je brein. Ze zijn allemaal met elkaar verbonden!
Een van de belangrijkste connecties die in de literatuur wordt beschreven is die van de darmen en het brein: darm-hersen-as. Die beschrijft hoe 80% van de zenuw connecties gericht is van je darmen naar je brein, en 20% van je brein naar je darmen. Met de meer dan 30 neurotransmitters die worden geproduceerd in je darmen en de grotere hoeveelheid zenuwen dan je ruggemerg, zijn de rest van het lichaam en het brein altijd perfect op de hoogte van de stand van zaken in je darmen. De complete ontwikkeling van je hersenen en zenuwstelsel zijn van de darmen afhankelijk en kunnen niet optimaal plaatsvinden zonder de juiste darmflora. Ook gedurende het hele leven en op latere leeftijd is het onderhoud van het brein, het geheugen en de stemming afhankelijk van een gezonde darmflora. Helaas komen neurodegeneratieve ziektes steeds vaker voor, maar ontwikkelen merkbare symptomen zich vaak pas nadat er al jarenlange achteruitgang is van de hersengezondheid, veelal gestuurd vanuit de darmen. In de behandeling van hersen-gerelateerde ziektes is gelukkig steeds meer aandacht voor het belang van de darmen![1] Merk je nu al dat je brein niet zo scherp is en ervaar je een wattenhoofd? Neem altijd actie als je merkt dat het niet lekker zit in je darmen!
Naast de darm-hersen-as wordt ook over de darm-lever-as, de darm-huid-as en de darm-longen-as in wetenschappelijke studies geschreven. Zo zitten je darmen met zenuwen verbonden aan je huid en kunnen irriterende voedingsstoffen via die weg niet alleen in de darmen, maar ook in de huid een reactie teweeg brengen[2]. Kunnen bacterieresten meereizen met voedingsstoffen via de poortader of het lymfesysteem naar de lever, en de werking ervan bemoeilijken[3]. En kunnen darmklachten aan de voet liggen van de ontwikkeling van autoimmuunziektes in het lichaam[4]. Je darmen zijn namelijk ook een van de belangrijkste immuun-organen in je lichaam.
Immuunsysteem
Vanuit de darmen is de weg naar het immuunsysteem maar kort: zo’n 80% van alle immuun cellen huist in de darmen. Het immuunsysteem is een complex van organen en cellen die in je lichaam voortdurend bezig zijn om ongewenste indringers op te sporen en uit te schakelen, maar fungeert daarnaast ook als conciërge van je lichaam en ruimt celafval en andere afvalstoffen op. Dat het immuunsysteem goed werkt, is geen garantie. Ook dit systeem is net als processen elders in het lichaam, afhankelijk van de juiste bouw- en hulpstoffen uit jouw voeding om normaal zijn werk te kunnen doen. Niet veel mensen realiseren zich echter dat de werking van hun immuunsysteem volledig afhangt van hun dagelijkse keuzes en de samenstelling van de darmflora, waarvoor de blauwdruk al vroeg in het leven wordt vastgelegd.
In je eerste levensjaren wordt je immuunsysteem intensief opgeleid om onderscheid te leren maken tussen ‘zelf-’ en ‘niet zelf-stoffen’, en wordt daarin begeleid door je darmbacteriën[5]. Na deze opleiding is het immuunsysteem perfect in staat om onderscheid te maken tussen je eigen gezonde lichaamscellen, voedingsstoffen die we van nature horen te eten, of ziekteverwekkers zoals virussen, bacteriën, afvalstoffen en kapotte of disfunctionele lichaamscellen. Hartstikke belangrijk, want zo zorgt het systeem ervoor dat het alleen in de aanval komt als er gevaar dreigt, maar laat het lichaamseigen cellen of gezond voedsel ongemoeid!
Helaas kent iedereen wel situaties waarbij het immuunsysteem ‘fouten’ maakt, en reageert op ongewenste stoffen. Voedselintoleranties, eczeem, allergieën en autoimmuunziektes zijn voorbeelden waarbij de normale werking van het immuunsysteem mis is gelopen. Een belangrijke risicofactor voor deze aandoeningen ligt in de darmen. Zo kan antibioticagebruik in één keer je hele gezonde darmflora wegvagen, leidt een eenzijdige voeding tot een eenzijdige darmflora, en kan een gebrek aan blootstelling van ‘schoon vuil’ zoals natuur en huisdieren ertoe leiden dat kinderen al jong gevoeliger worden voor allergieën omdat de groep ‘instructeurs’ vanuit de darmflora niet divers genoeg is geweest om alle lesstof over te brengen op de immuuncellen in opleiding.
Immuuncellen kunnen overprikkeld worden, bijvoorbeeld doordat zich in de darmen teveel potentieel gevaarlijke stoffen bevinden die in aanraking komen met de immuuncellen. Dit risico wordt des te groter wanneer de darmwand verhoogd doorlaatbaar wordt. Dit noemen we een lekkende darm, leaky gut of een verhoogde darmpermeabiliteit[6]. Darmklachten, een slechte vertering, eenzijdige voeding, stress, medicijngebruik of infecties kunnen hier aan bijdragen. De sluimerende ontsteking die volgt, omdat immuuncellen agressieve ontstekingsstofjes beginnen te produceren tegen het ‘gevaar’, wordt een laaggradige ontsteking genoemd. Deze sluimerende ontsteking is een van de belangrijkste risicofactoren voor veroudering en belastende chronische gezondheidsklachten zoals het metabool syndroom: overgewicht, problemen van de bloeddruk, het hart en de bloedvaten en insulineresistentie. Vanzelfsprekend raakt ook de afweer tegen virusinfecties en bacteriële infecties verstoord en kan erdoor onvoldoende effectief of juist te agressief worden.
Het immuunsysteem, we kunnen er maar beter goed voor zorgen. En ja, ook die zorg begint weer in de darmen!
De darmen: fundamentele gezondheidsbasis
Je hebt hierboven kunnen lezen dat de fundamentele gezondheidsbasis ligt in de darmen. Van je genen, de opname en de productie van voedingsstoffen tot de gezondheid van je huid, de werking van je lever en je immuunsysteem: het beschermingsleger dat je lichaam beschermt tegen de risico’s van de buitenwereld.
Geef darmproblemen altijd dringend je aandacht. Waar in het lichaam ook maar symptomen merkbaar zijn. Ook al ben je genetisch onderlegd, juist de omgevingsfactoren en de situatie in je darmen kunnen je herstel dwarsbomen of de ziekteprogressie versnellen. Wees alert en ga aan de slag. Wij kunnen je erbij helpen. Met het Darmen Helen programma kun je jouw darmflora versterken, je darmwand ondersteunen en je immuunsysteem tot rust brengen. Verder biedt het programma je tips en trics om de veelvoorkomende darmklachten die mensen vaak ongemerkt ervaren te verhelpen. [zie onze blog ‘Heb jij ook deze problemen in je darmen?]. Waar wacht je nog op?
[1] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5347643/
[2] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC7916842/
[3] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31622696/
[4] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC5440529/
[5] https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/31026411/
[6] https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC6996528/